Πρόκειται για έναν ορεινό νομό με πλούσια ποικιλία δασών και υδάτινων πόρων, που καταλαμβάνει το νοτιοδυτικό τμήμα της δυτικής Μακεδονίας με πρωτεύουσα την πόλη των Γρεβενών.
"Βάλια Κάλντα"
Στα νοτιοδυτικά του νομού βρίσκεται ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου, γνωστός με το βλάχικο τοπωνύμιο "Βάλια Κάλντα" που σημαίνει ζεστή κοιλάδα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1400 μ., με έκταση περίπου 35.500 στρέμματα και αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους παρθένους δρυμούς της χώρας, καθώς έχει παραμείνει ανεπηρέαστος από κάθε μορφής ανθρώπινη παρέμβαση.
Είναι ένας από τους τελευταίους βιότοπους της καφετιάς αρκούδας ενώ φιλοξενεί μια μεγάλη ποικιλία ειδών της ελληνικής πανίδας και σπάνια είδη μανιταριών.
Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας
Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού και σε απόσταση 48 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα, σε υψόμετρο 1600-2113 μ. Διαθέτει δύο εναέριους αναβατήρες, τρεις συρόμενους και δύο αναβατήρες για αρχάριους, με 18 χιονοδρομικές πίστες όλων των διαβαθμίσεων.
Είναι το δεύτερο σε όγκο χιονοδρομικό κέντρο της χώρας μετά τον Παρνασσό με πολύ καλό οδικό δίκτυο. Διαθέτει επίσης “Σαλέ” 40 κλινών με εστιατόριο και μπαρ και ορειβατικό καταφύγιο, ενώ στη διάρκεια του χειμώνα λειτουργούν σχολές σκι και snowboard. Σε απόσταση 8-20 χιλιόμετρα, ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει τα χωριά της γύρω περιοχής και να γευτεί τοπικές νοστιμιές όπως μεγάλη ποικιλία τυριών και άγριων μανιταριών.
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μηλιάς
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στεγάζεται στο κτίριο της πρώην κοινότητας της Μηλιάς και απέχει 15 χιλιόμετρα από την πόλη των Γρεβενών. Η συστηματική παλαιοντολογική έρευνα που άρχισε στην περιοχή των Γρεβενών το 1990 από το Τμήμα Γεωλογίας του Α.Π.Θ. με ανασκαφές στη θέση Αμπέλια και αργότερα στις περιοχές Μηλιά και Πρίπορο του Αγίου Γεωργίου, το 1997 έφεραν στο φως το πρώτο ζευγάρι χαυλιοδόντων μήκους 4,39 μέτρων, ενός γιγαντιαίου μαστόδοντα, αρσενικού γένους.
Το 2007 ανακαλύφθηκε το δεύτερο ζευγάρι χαυλιοδόντων του ίδιου είδους μαστόδοντα ηλικίας 3 εκατομμυρίων ετών, μήκους 5,02 μέτρων, που καταχωρήθηκε στο βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες το 2009.
Βλαχοχώρια Γρεβενών
Στις πλαγιές της οροσειράς Πίνδου είναι κτισμένα τα πέντε βλαχοχώρια του νομού Γρεβενών.
- Σαμαρίνα: Χτισμένη στις ανατολικές πλαγιές του Σμόλικα σε υψόμετρο 1.550 μ. κάτω από το δάσος της Κιούριστα, αποτελεί τον πιο ψηλό και από τους πιο φημισμένους οικισμούς της Ελλάδας. Ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγιά - Stamaria Mare) που ιδρύθηκε το 1819 με το παρεκκλήσι των Αγίων Αποστόλων, είναι ο σημαντικότερος του χωριού με χαρακτηριστικό του το πεύκο που οι ρίζες δεν είναι ορατές, το οποίο βρίσκεται πάνω από το Ιερό.
Μια ιδιαιτερότητα της Σαμαρίνας είναι τα πολλά νερά, ενώ όλες οι βρύσες είναι πέτρινες και κατασκευάστηκαν στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στα νοτιοδυτικά, στους πρόποδες του Σμόλικα, υπάρχουν δυο λίμνες γνωστές ως “Δρακόλιμνες”, ενώ στο δάσος Κιούριστα, πάνω από τη Σαμαρίνα, βρίσκεται η πηγή (φαντίνα) “της κυράς”, δίπλα στην οποία έχει χτιστεί βρύση που φημίζεται για το κρυστάλλινο νερό της.
- Σμίξη: Απέχει από τα Γρεβενά 38 χιλιόμετρα και βρίσκεται σε υψόμετρο 1250 μ. στους πρόποδες του Χιονοδρομικού Κέντρου Βασιλίτσας. Δημιουργήθηκε από την ένωση των οικισμών “Μπίγκα” και “Πινακάδες” και η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, σύμφωνα με την παράδοση είναι η πρώτη που χτίσθηκε αφού ολοκληρώθηκε το χωριό, στο οποίο υπάρχουν αρκετά παραδοσιακά σπίτια και πολλές αιωνόβιες βρύσες.
- Περιβόλι: Βρίσκεται μέσα στον Εθνικό Δρυμό Πίνδου (“Βάλια Κάλντα”), σε υψόμετρο 1.380 μ. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, κτίσμα του 13ου αιώνα, λειτουργούσε σα μοναστήρι ως τους Βαλκανικούς Πολέμους. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην πλατεία του χωριού, σύμφωνα με τις διηγήσεις των κατοίκων ήταν η μόνη που δεν κάηκε, όταν οι Γερμανοί έκαψαν το Περιβόλι.
- Αβδέλλα: Είναι το χωριό που είναι λιγότερο αναπτυγμένο τουριστικά, με ένα ξενοδοχείο που λειτουργεί όλο το χρόνο, αλλά λίγους κατοίκους το χειμώνα. Η πλατεία του χωριού βρίσκεται σε υψόμετρο 1.400μ.
- Κρανιά: Βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του Ζυγού, σε απόσταση 32 χιλιομέτρων περίπου από τα Γρεβενά. Είναι το μοναδικό βλαχοχώρι μόνιμης κατοίκησης, με φυσική ομορφιά και δάση με μαυρόπευκα, οξιές και έλατα στα ψηλότερα σημεία. Ο επισκέπτης αξίζει να δει την εκκλησία των Αγίων Πάντων (1800) με παλιές εικόνες και αγιογραφίες και να απολαύσει τη θέα από το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στο ύψωμα, καθώς και τα παλιά πέτρινα γεφύρια του Ματσαγκάνη και του Σταμπέκη, λίγο έξω από τον οικισμό.
Γεφύρια
Δεκαεννέα πέτρινα γεφύρια στο νομό Γρεβενών διατηρούνται ακόμη και έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία, ενώ είναι τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά όλης της Μακεδονίας. Μερικά από αυτά είναι: το γεφύρι ”Καγκέλια” (Τρικώμου), το γεφύρι του "Ασίζ Αγά", το γεφύρι του Δοτσικού, το γεφύρι της Πορτίτσας, το γεφύρι της Πραμόριτσας κ.α.
Εκδηλώσεις
- "Ανακατωσάρια": αναβίωση παλιού τοπικού παραδοσιακού εθίμου το τελευταίο σαββατοκύριακο της Αποκριάς με μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις.
- Πανελλήνια Γιορτή Μανιταριού: Τριήμερο εκδηλώσεων που σχεδιάζεται από τους Μανιταρόφιλους Δυτικής Μακεδονίας, με δρώμενα, συναυλίες, χορό και τραγούδι, ενώ στο χώρο της γιορτής λειτουργεί εργαστήρι μυκητογνωσίας και παζάρι τοπικών προϊόντων με έμφαση στα μανιταροπροϊόντα.